Poznato je da volim domaća jela tj. ukuse nacionalne srpske kuhinje i kulinarske posebnosti naših regija. U tom duhu nastavljam današnji recept i (dužu) priču, koji me podsećaju na bakinu kuhinju i zaplanjska sela.
Zaplanje, selo Gornje Dragovlje, je rodno mesto mog oca, a samim tim i mesto mog porekla. Detinjstvo mi je (bilo) neobično bogato dobrim delom i zbog zaplanjskog krajolika i prirodnih lepota na kojima Bog nije štedeo kada je iz džaka sipao po Zaplanju.
Danas je Zaplanje izuzetno siromašan i slabo razvijen deo jugoistočne Srbije, u kom se seoska domaćinstva sve brže gase.
Najpoznatiji prirodni segment Zaplanja je Kunovica tj. Suva planina – Alpi juga Srbije, kako je ovu planinu nazivao Cvijić. Florom i faunom izuzetno bogata planina, a položajem važna tačka Balkanskog poluostrva, Suva planina je neopravdano izuzeta iz turističkih ponuda. I četiri lokalne opštine, duž čijih se teritorija planina prostire, nisu mnogo učinile za popularizaciju i razvoj Suve planine.
Lepote i bogatstva Suve planine teško je nabrojati, a tek opisati! Navešću jedan izvanredan raritet koji krasi ovu planinu – na delu Suve planine nalazi se stanište divljih konja, gotovo izumrle vrste u Srbiji. Upkros velikom trudu da ove plemenite životinje opstanu u svom okruženju, malo je učinjenih napora i pokazane dobre volje ne bi li se lokalci i zagriženi “divljaci” ohrabrili i pomogli u nameri da zaštite ovu ugroženu vrstu.
Ne dajte se zavarati ako sudite po imenu planine – Suva. Naime, spoljašnje strane planine jesu oskudne što se izvora vode tiče, ali su zato „unutrašnji rezervoari“ ove planine prepuni sveže, hladne, planinske vode. Iz tih rezervoara voda bogato izvire na mestima kao što su Bojanine vode, vrela u selima Gornji Dušnik i Sopotnica, Niška banja (mineralna /radon/ voda), kao i na brojnim izvorištima širom Zaplanja.
Naročito je interesantan podatak da je na vodenicama-potočarama, u mestu Gornji Dušnik, podno Suve planine, čitav jug Srbije mleo žita.
O tome koliko je ovo područje bogato baštinom govori podatak da se u zaplanjskom selu Veliki Krčimir nalazi sakralni objekat, spomenik kulture, izgrađen na temeljima pređašnje vizantijske crkve (pravoslavna crkva, posvećena Vaznesenju Gospodnjem), a koji datira iz 1169. godine.
Zaplanje je od najranije srpske istorije predstavljalo bitan koridor kretanja svetskih putnika ali i vojskovođa. O tome svedoči podatak o prolasku nemačkog cara, Fridriha I Barbarose, kroz Srbiju i Mali Krčimir.
Osim kulturne baštine, Zaplanje je bogato veštim trgovcima, mnogim (umrlim) zanatima i vrsnim majstorima: krečari (Sopotnica, Mali i Veliki Vrtop), ćumurdžije (Gare), grnčari (Grkinja), …
